Bıj Marc en Sevim

Deze nacht geslapen op de bovenste verdieping bij Sevim en Marc (zij noemen dat hun ‘loft’) en ondanks dat de temperatuur niet zakte onder de dertig graden toch goed geslapen. We zijn nu in Mordogan, de grootste stad van het schiereiland Karaburun, maar of je het een stad kan noemen (met nog geen zesduizend inwoners) daar hebben we onze twijfels over. De weg naar Mordogan is een kronkelende kustweg, met overal kleine baaitjes, soms volledig verlaten, soms volgebouwd met een vakantiedorpjes. Smal, stijgend en dalend, maar voor de Turkse chauffeurs een halve snelweg want ‘traag rijden’ kent men hier niet.

Ontwaken in Mordogan. Gisteren was de douche stuk maar Sevim, van alle markten thuis, heeft het zelf gefixt. Na een nacht in zulke temperaturen is een douche meer dan welkom hoewel de doucheknop het begeven heeft maar met een kannetje gaat het ook (de doucheknop zal Sevim deze avond herstellen). Dan een Turks ontbijt. Er zijn tomaten en komkommers, confituren, choco (turkse choco), twee soorten brood, verschillende kazen en natuurlijk, onvermijdelijk, cay. Turkije zonder thee zou Turkije niet zijn. Overal wordt het gedronken. Zeeën van thee.

We rijden naar Urla. Er is geen wolkje aan de lucht en de zee is helderblauw. Na twintig kilometer stoppen we. Theepauze voor Marc en Sevim, voor ons cola. Een plaatsje met een adembenemend uitzicht. Veel mensen nemen hier hun ontbijt, maar voor ons is dit juist een tussenstop.

Urla, een van de plaatsen van de Ionische beschaving. Vroeger noemde het hier Klazomenai. Het centrum van Urla is modern. Net zoals in Mordogan zie je hier weinig hoofddoeken. In het centrum is een kleine bazaar. Het ruikt er naar kruiden en daar gaan we ‘döner’ eten. Marc moet bestellen en plaats voor ons zoeken en terwijl wij gaan ‘winkelen’ heeft hij een tafeltje kunnen bemachtigen. Bij onze terugkeer heeft hij al gegeten. We hadden een beetje ‘telang’ gewinkeld. Maar de döner is goed. Niet zoveel als bij ons maar goed lekker vlees.

We verkennen het centrum. Het is heet. De thermometer wijst 36 graden aan. In de schaduw wel te verstaan. We doen een paar terrasjes en daarna rijden we naar de kust van Urla.

2700 jaar geleden bestond hier de eerste industrie ter wereld. De opgravingen van Klazomenai (nog volop aan de gang) bewijzen het bestaan van metaalindustrie en – voor Urla – heel belangrijk, de olijfindustrie. Op de vesten van de oude ruines heeft men twee waterputten geconstrueerd met een diepte van 7 meter. In de olijfindustrie werkten 12 mensen. Als je in het ‘fabriek’ binnenkomt dan zie je een platform met een houten staak doorheen gedreven en vier hendels. Aan de staak zijn twee grote ronde stenen verbonden. De arbeiders op het platform draaiden aan de staak en in een kuil werden de olijven geplet.

Daarna werd de pulp van de olijven in een soort juten zakken gedaan. Zeven tot acht platte zakken werden over elkaar gelegd. Via een hefboom (aangedreven door twee arbeiders) werd een steen van anderhalve ton omhooggebracht en daarna neergelaten. Uit de zakken (die ook op een platform liggen) komt de geperste olijfolie (door het neerlaten van de steen) terecht in een trechter en iets verder in een put. Onder de zakken liggen ook een paar putten (de dievenputten) waarin olijfolie die van het platform droop terecht kwam. Deze olijfolie ‘stal’ de eigenaar van het fabriek. Tot op heden bestaat dit nog altijd!!!!

De olijfolie die via de trechter in de put terecht kwam werd vermengd met water. Daarnaast zijn twee putten die fungeren als communicerende vaten. Het ‘zwarte’ water komt in de ene put terecht, de gezuiverde olijfolie in de andere.

Fascinerend is dat per dag tussen de 350 tot 400 liter olijfolie werd geproduceerd. Alles is gebouwd boven de originele fabriek. De putten zijn origineel. En, het werkt nog ook. Studenten hebben het geheel uitgetest en olijfolie gemaakt zoals 2700 jaar geleden.

Daarna gaan we naar de opslagplaats. Ook dit is gebouwd op de originele plaats en je kan de trappen nog zien. Boven staan (gereconstrueerde) vaten die in houten rekken werden geplaatst en zo vanuit Klazomenai overal werden geëxporteerd. De ‘flessen’ van Urla waarin de olijfolie werd bewaard zijn dan ook wijdverspreid in de wereld. Te verwonderen is het niet dat Urla ook een van de eerste steden ter wereld is die een geldhandel kenden.

We keren terug en wandelen naar Iskele, het haventje van Urla. Van hieruit kan je een boot huren en de omliggende eilanden bezoeken. Misschien doen we dat wel nog.

Iets later rijden we met de ‘sjoffeur’ naar het ziekenhuis van Urla. Een weg loopt dwars door de zee naar een eiland. Geloof ons als we zeggen dat het mooi was.

Terug naar Mordogan. Buiten brandt de zon. Weer is er een tussenstop onderweg. We zitten op een terras middenin de zee. Met onze voeten in het water.

Zo, genoeg voor vandaag. We gaan eten. De zon is ondergegaan. Toen we thuiskwamen om half zeven was het 41 graden in de schaduw en 31 graden binnen. Nu is het buiten (acht uur ’s avonds) slechts 36 graden meer en de luchtvochtigheid valt ook mee. Er is een zacht windje. Maar … de rest hoor je morgen wel weer. Daaagggggg, nog steeds geen wolkje aan de lucht, etenstijd.